By Przerzucając stosy książek natrafiłem na samotny egzemplarz pisma „Praca Świetlicowa” z lutego 1953 r. W numerze wiele stron poświęcono kobietom. Już na pierwszej stronie możemy przeczytać artykuł pt. „Udział kobiet w twórczej pracy całego narodu”. Na początku artykułu, zamiast wstępu znajdziemy cytat z Programu Frontu Narodowego :
„Kobiecie, która w ustroju kapitalistycznym była szczególnie upośledzona, Władza Ludowa zapewniła równe z mężczyzną prawa, urzeczywistniając te prawa systematycznie i coraz szerzej. Kobiety pracują we wszystkich dziedzinach naszego życia i na najbardziej odpowiedzialnych stanowiskach. Szeroko rozwinęliśmy opiekę nad matką i dzieckiem. Chronimy i umacniamy rodzinę, otaczamy szczególną troską rodziny wielodzietne, zapewniamy jasną przyszłość dzieciom.” – Z Programu Frontu Narodowego
Czytając te słowa odniosłem wrażenie, że „stara” lewica posiadała jakieś granice i wytyczne, po których spełnieniu nie zamierzała walczyć dalej. „Stara” lewica w zestawieniu z „nową”, która caly czas granice przesuwa wygląda niezwykle komicznie.
W samym artykule możemy przeczytać świadectwa kobiet murarek, rolniczek, lekarek, spawaczek, ślusarek, traktorzystek i przedstawicielek innych „męskich” zawodów. Według autora jako przykład najbardziej przekonywujący o słuszności twierdzeń zawartych we wspomnianym Programie Frontu Narodowego przytoczono słowa „hutniczki” z huty „Zabrze” Dionizy Klimorowskiej :
„Jak słońce otoczyła mnie Polska Ludowa. Dzisiaj oceniona jest moja praca. (…) Jednego tylko żaluję, że nie mam 15 lat, bo mogłabym jeszcze wiecej zrobić dla naszej Ojczyzny. Na szczęście mam jeszcze 3 lata do końca Planu [sześcioletniego]. Ja o tym myślę, o tym marzę, aby przez ten czas zrobić jeszcze drugą sześciolatkę, 10-letnia córeczka też mi życzyła na imieniny – „wszystkiego najlepszego – wykonaj, mamusiu, ten swój plna sześcioletni!”. A przed wojną nie było dla mnie drogi do życia. Miałam 9 lat, kiedy poszłam do kułaka paść krowy”.
W dalszej części czytamy, że „Nie ma dziś w Polsce wsi, w której drżałoby serce matki o los dziecka, o jego naukę. Dziewczęta wiejskie przestały być dodatkiem do posagu dla męża.” Caly artykuł pełen jest wielkich kwantyfikatorów i przemówien kobiet.
Wertując pismo natrafiłem na artykuł, który okazał się skryptem do wieczornicy z okazji Dnia Kobiet. Skrypt jest o tyle ciekawy, że praktycznie kompletny i nada się nawet dla najmniej kreatywnych.
Wieczornica z okazji Dnia Kobiet
Artykuł składa się z kilku części, a tak brzmi pierwsza z nich :
Zbliża się Międzynarodowy Dzień Kobiet — 8 marca. Jak co roku, w świetlicy naszej zorganizujemy wieczornicę poświęconą kobietom. W numerze znajdziecie artykuł wstępny poświęcony temu zagadnieniu i pogadankę: „Kobiety radzieckie, ich życie i pracę poznajemy z książek“. Materiały te ułatwią nam wygłoszenie pogadanki o kobietach. Po pogadance zorganizujemy wystąpienie przodujących kobiet naszej gromady. Niech wystąpią odznaczone krzyżami zasługi, działaczki społeczne, radne i członkinie komisji i zespołów, przodownice czytelnictwa, przodujące gospodynie, przodownice w konkursie o tytuł przodującej gospodyni, przodownice pracy pobliskich spółdzielni produkcyjnych i PGR-ów. Niech także opowiedzą o swoim życiu matki wielodzietnie, które wychowały swoje dzieci na dzielnych obywateli, traktorzystów, oficerów Wojska Ludowego, lekarzy, agronomów. Powinny też wystąpić matki i żony partyzantów GL i Al-u, kobiety, które pamiętają i brały udział w strajkach i „Buntach chłopskich. Wystąpienia te należy na parę dni przed wieczorem omówić z występującą koleżanką i jeśli zajdzie tego potrzeba napisać, bowiem nie każda ma tyle odwagi, aby mówić z pamięci przed dużym gronem osób.
W dalszej części opisana jest część artystyczna wieczornicy.
Część artystyczną wieczoru zorganizujemy przy pomocy naszych zespołów artystycznych. Repertuar znajdziemy w naszej świetlicowej biblioteczce. W numerze 2 — 1952 r. „Pracy Świetlicowej“ mamy obrazek sceniczny „Trzeba rządzić robotą“, w zbiorku wydanym przez SW „Czytelnik“ pt. „Pod sztandarami pokoju“ znajdziemy sztukę „Armia pokoju“, w tym samym zbiorku mamy takie wiersze jak: „Gdy nad kołyską Konstytucji“, „Tow. Janusa list do żony“, „Słowo o Błautach — jednej z rodzin“, „Wiec robotniczy w sprawie pokoju“, „Dziewczyna mówi“ i inne. W numerze bieżącym „Pracy Świetlicowej“ mamy również wiersze o kobietach. Pieśni: „Rośnie len szeroko“, „Traktorzystka“, „Kobieca armia pokoju“, „Przodownica“, „Włókniarka i górnik“, „Pieśń pokoju“ i inne nadające się do wykonania na naszej wieczornicy znajdziemy w numerach dodatku „Śpiewajmy“ z lat 1951 i 1952 oraz w zbiorku pieśni „Na nowej drodze“, wydanym przez ZSCh.
Dla bardziej opornych (lub niezwykle niekreatywnych) przedstawiono przykładowy program:
Program nasz może wyglądać przykładowo tak:
1. Pogadanka
2. Wystąpienia przodujących kobiet.
3. Chór śpiewa: „Rośnie len szeroko“ — (dodatek muz. „Śpiewajmy“ nr. 5—6/1951 r.)
4. „Gdy nad kołyską Konstytucji“ wiersz („Praca Świetlicowa“ nr. 8—9 str.
30 lub zbiorek „Pod sztandarami pokoju“ str. 85)5. Obrazek sceniczny „Trzeba rządzić robotą“ („Praca Świetlicowa“ nr. 2 1952 str. 43)
Chór — „Przodownica“ („Śpiewajmy“ nr. 6 — 1951 r.) i „Kobieca armia pokoju“
(„Śpiewajmy“ nr. 1 — 1950 r. str. 1).
Jeśli ktoś chciał bardziej zaszaleć, to mógł wystawić sztukę.
Możemy również na wieczornicy wystawić takie sztuki jak: „Zwycięstwo“ — Warmińskiego,
„Matkę“ wg Gorkiego — wyd. CRZZ, „Buraczane liście“ lub „Armię pokoju“.
W dalszej części znajdziemy gotowe wiersze Mieczysława Jastruna, Mieczysława Sznajpera, Adama Włodka, Maksyma Rylskiego, Stefana Chmielnickiego i jedynej kobiety „Gospodyni domowej ze Szczecina” która podpisała się inicjałami W. S.
A dziś?
Jako mężczyzna (zgodnie z prostacką, prehistoryczną nomenklaturą z 1953 r.) zastanawiam się, jak dziś według „nowej” lewicy powinna wyglądać wieczornica z okazji Dnia Kobiet? Przeciez już sama nazwa święta jest nieobiektywna i sugeruje istnienie dwóch płci. Do komentarzy zachęcam szczególnie te osoby, które identyfikują sie jako osoby dla których to święto zostało stworzone.
Arkadiusz Lutowski